Κάλαντα

Ένα από τα παλαιότερα έθιμα, που οι ρίζες του βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα, είναι και τα κάλαντα. Υπήρχε τότε μια γιορτή προς τιμή του θεού Διονύσου, τα Ανθεστήρια.

Κατά την διάρκεια της γιορτής, ομάδες ατόμων γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι, και έψαλαν ύμνους προς τιμή του θεού. Μαζί τους είχαν και ένα ομοίωμα πλοίου, το οποίο συμβόλιζε την άφιξη του θεού Διονύσου. 

Στην ρωμαϊκή εποχή συναντάμε τις «Καλένδες» (Calendae), από τις οποίες φαίνεται να πήραν το όνομα τους τα κάλαντα. Ήταν γιορτές που γιορτάζονταν στην αρχή κάθε σεληνιακού μήνα. Το πώς πήραν το όνομα τους οι καλένδες μας το εξηγεί ο ακόλουθος μύθος. 

Τα παλιά τα χρόνια είχε πέσει πείνα στην Ρώμη. Τρία αδέρφια ανέλαβαν τότε να παρέχουν τροφή στους κατοίκους της και έτσι έσωσαν την πόλη από την ερήμωση και τον αφανισμό. Τα τρία αυτά αδέρφια ήταν ο Κάλανδος, ο Νόνος και ο Ειδός. Ο Κάλανδος σίτιζε την πόλη τις πρώτες 12 ημέρες κάθε μήνα. Αυτές οι μέρες ονομάστηκαν Καλένδες. 

Δώδεκα είναι και οι ημέρες από τα Χριστούγεννα έως τα Φώτα. 

Ο Νόνος παρείχε τροφή στην πόλη τις επόμενες 10 ημέρες, τις λεγόμενες Νόνες. Τέλος ο Ειδός έτρεφε την πόλη τις τελευταίες 8 ημέρες, τις Ειδοί. Στα χρόνια του Βυζαντίου οι Καλένδες μετονομάστηκαν σε «’σματα Αγερμού». Μικροί και μεγάλοι, οι λεγόμενοι «Αγύρται» ή «Μηναγύρται», γύρναγαν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν για την γιορτή που έρχονταν. Ανάλογα με την γιορτή που ακολουθούσε, στα χέρια τους κρατούσαν μουσικά όργανα, κρόταλα, κουδούνια, χελιδόνες ή βάγια. Οι «Αγύρται» εμφανίζονταν τις γιορτές του Δωδεκαημέρου, την Αποκριά, το Πάσχα, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Γεωργίου, της Παναγίας και του Σταυρού. Ξεκίνησαν στην Αρχαία Ελλάδα, πήραν το όνομα τους στην Ρώμη και εκχριστιανίστηκαν στο Βυζάντιο. 

Έτσι έφτασαν σε εμάς τα κάλαντα. Ένα έθιμο τόσο παλιό και τόσο όμορφο, με τις γλυκές φωνές μικρών παιδιών να ζεσταίνουν τα σπίτια μας τις γιορτινές ημέρες.